List of Maharatna and Navratna Companies 2023: सार्वजनिक क्षेत्र की इकाइयों को केंद्रीय सार्वजनिक क्षेत्र उपक्रम (CPSE), सार्वजनिक क्षेत्र के बैंक (PSB) या राज्य स्तरीय सार्वजनिक उद्यम (SLPE) के रूप में वर्गीकृत किया जा सकता है । CPSE को भारी उद्योग और सार्वजनिक उद्यम मंत्रालय की ओर से प्रशासित किया जाता है।
सार्वजनिक उद्यम विभाग (DPE) सभी केंद्रीय सार्वजनिक क्षेत्र के उद्यमों (CPSE) के लिए नोडल विभाग हैं। वहीं, डीपीई सीपीएसई को लेकर नीति तैयार करता है।
ये नीतियां मुख्य रूप से प्रदर्शन में सुधार और मूल्यांकन, स्वायत्तता और वित्तीय प्रतिनिधिमंडल और कार्मिक प्रबंधन से संबंधित हैं। जनवरी 2023 तक भारत में 12 महारत्न और 13 नवरत्न कंपनियां हैं। इसके अलावा 62 मिनीरत्न कंपनियां हैं।
भारत में महारत्न कंपनियों की सूची 2023(List of Maharatna)
1.भारत हेवी इलेक्ट्रिकल्स लिमिटेड
2.भारत पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड
3.कोल इंडिया लिमिटेड
4. गेल (इंडिया) लिमिटेड
5. हिंदुस्तान पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड
6. इंडियन ऑयल कॉर्पोरेशन लिमिटेड
7.एनटीपीसी लिमिटेड
8. तेल और प्राकृतिक गैस निगम लिमिटेड
9.पावर ग्रिड कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड
10.स्टील अथॉरिटी ऑफ इंडिया लिमिटेड
11.पावर फाइनेंस कॉर्पोरेशन
12. रूरल इलेक्ट्रिफिकेशन कॉर्पोरेशन लिमिटेड
भारत में नवरत्न कंपनियों की सूची(list of Navaratna)
1.भारत इलेक्ट्रॉनिक्स लिमिटेड
2.कंटेनर कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड
3.इंजीनियर्स इंडिया लिमिटेड
4.हिंदुस्तान एयरोनॉटिक्स लिमिटेड
5.महानगर टेलीफोन निगम लिमिटेड
6.नेशनल एल्युमिनियम कंपनी लिमिटेड
7.एनबीसीसी (इंडिया) लिमिटेड
8.एनएमडीसी लिमिटेड
9.एनएलसी इंडिया लिमिटेड
10.ऑयल इंडिया लिमिटेड
11.राष्ट्रीय इस्पात निगम लिमिटेड
12.रेल विकास निगम लिमिटेड
13.शिपिंग कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड
मिनिरत्न श्रेणी - I CPSE की सूची
-भारतीय विमानपत्तन प्राधिकरण
-एंट्रिक्स कॉर्पोरेशन लिमिटेड
-बामर लॉरी एंड कंपनी लिमिटेड
-भारत कोकिंग कोल लिमिटेड
-भारत डायनामिक्स लिमिटेड
-बीईएमएल लिमिटेड
-भारत संचार निगम लिमिटेड
-ब्रेथवेट एंड कंपनी लिमिटेड
-ब्रिज एंड रूफ कंपनी (इंडिया) लिमिटेड
-केंद्रीय भंडारण निगम
-केंद्रीय कोलफील्ड लिमिटेड
-सेंट्रल माइन प्लानिंग एंड डिजाइन इंस्टीट्यूट लिमिटेड
-चेन्नई पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड
-कोचीन शिपयार्ड लिमिटेड
-एडसिल (इंडिया) लिमिटेड
-कॉटन कार्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेट
-एडसील(इंडिया) लिमिटेड
-गार्डन रीच शिपबिल्डर्स एंड इंजीनियर्स लिमिटेड
-गोवा शिपयार्ड लिमिटेड
-हिंदुस्तान कॉपर लिमिटेड
-हिंदुस्तान स्टीलवर्क्स कंस्ट्रक्शन लिमिटेड
-एचएलएल लाइफकेयर लिमिटेड
-हिंदुस्तान पेपर कॉर्पोरेशन लिमिटेड
-आवास और शहरी विकास निगम लिमिटेड
-एचएससीसी (इंडिया) लिमिटेड
-भारत पर्यटन विकास निगम लिमिटेड
-इंडियन रेअर अर्थ्स लिमिटेड
-भारतीय रेलवे खानपान और पर्यटन निगम लिमिटेड
-भारतीय रेलवे वित्त निगम लिमिटेड
-भारतीय अक्षय ऊर्जा विकास एजेंसी लिमिटेड
-भारत व्यापार संवर्धन संगठन
-इरकॉन इंटरनेशनल लिमिटेड
-केआईओसीएल लिमिटेड
-मझगांव डॉक शिपबिल्डर्स लिमिटेड
-महानदी कोलफील्ड्स लिमिटेड
-मॉयल लिमिटेड
-मैंगलोर रिफाइनरी एंड पेट्रोकेमिकल लिमिटेड
-खनिज अन्वेषण निगम लिमिटेड
-मिश्रा धातु निगम लिमिटेड
-एमएमटीसी लिमिटेड
-एमएसटीसी लिमिटेड
-नेशनल फर्टिलाइजर्स लिमिटेड
-राष्ट्रीय परियोजना निर्माण निगम लिमिटेड
-राष्ट्रीय लघु उद्योग निगम लिमिटेड
-राष्ट्रीय बीज निगम
-एनएचपीसी लिमिटेड
-नॉर्दर्न कोलफील्ड्स लिमिटेड
-नॉर्थ ईस्टर्न इलेक्ट्रिक पावर कॉर्पोरेशन लिमिटेड
-नुमालीगढ़ रिफाइनरी लिमिटेड
-ओएनजीसी विदेश लिमिटेड
-पवन हंस हेलीकाप्टर लिमिटेड
-प्रोजेक्ट्स एंड डेवलपमेंट इंडिया लिमिटेड
-रेलटेल कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड
-राष्ट्रीय केमिकल्स एंड फर्टिलाइजर्स लिमिटेड
-राइट्स लिमिटेड
-एसजेवीएन लिमिटेड
-सिक्योरिटी प्रिंटिंग एंड मिंटिंग कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड
-सौर ऊर्जा निगम लिमिटेड
-साउथ ईस्टर्न कोलफील्ड्स लिमिटेड
-दूरसंचार कंसल्टेंट्स इंडिया लिमिटेड
-टीएचडीसी इंडिया लिमिटेड
-वेस्टर्न कोलफील्ड्स लिमिटेड
-वाप्कोस लिमिटेड
मिनिरत्न श्रेणी-II CPSE की सूची
-भारतीय कृत्रिम अंग निर्माण निगम
- भारत पंप्स एंड कंप्रेशर्स लिमिटेड
-.ब्रॉडकास्ट इंजीनियरिंग कंसल्टेंट्स इंडिया लिमिटेड
-.इंजीनियरिंग प्रोजेक्ट्स (इंडिया) लिमिटेड
-एफसीआई अरावली जिप्सम एंड मिनरल्स इंडिया लिमिटेड
-फेरो स्क्रैप निगम लिमिटेड
-एचएमटी (इंटरनेशनल) लिमिटेड
-इंडियन मेडिसिन्स एंड फार्मास्यूटिकल्स कॉर्पोरेशन लिमिटेड
-मेकॉन लिमिटेड
-राष्ट्रीय फिल्म विकास निगम लिमिटेड
- राजस्थान इलेक्ट्रॉनिक्स एंड इंस्ट्रूमेंट्स लिमिटेड
पढ़ेंः भारत में कौन-से हैं 10 सबसे ठंडे स्थान, जानें
Comments
All Comments (0)
Join the conversation